Ode aan de vergankelijkheid

Het is nu echt zover: de herfst is begonnen! De bomen verkleuren en laten hun blaadjes vallen. Dit seizoen laat ons zo mooi zien dat alles vergankelijk is. De Boeddha zei het al: niets is permanent. Dit te accepteren, kan een einde maken aan ons lijden.

We accepteren dat de blaadjes van de bomen vallen; het hoort bij de herfst. Het doet ons niet minder van de bomen houden. Toch vinden we het als mens vaak moeilijk om vergankelijkheid in ons eigen leven te accepteren. We willen dat de zon altijd schijnt, dat iemand voor altijd van ons houdt. Dat onze kinderen voor altijd bij ons blijven. We willen niet ziek worden of ons rot voelen.

Maar… vergankelijkheid is leven. Zonder vergankelijkheid zouden je kinderen niet kunnen opgroeien tot mooie volwassenen. En ons realiseren dat alles vergankelijk is, biedt ons de kans nog meer te genieten van wat er is op dit moment. Van de liefde van je partner, van je kinderen, je werk, de natuur, je gezondheid, je jeugd of juist je ouderdom.

Het is belangrijk om de waarde van vergankelijkheid te leren waarderen. Als we in goede gezondheid verkeren en ons bewust zijn van vergankelijkheid, zullen we goed voor onszelf zorgen. Als we weten dat de persoon van wie we houden vergankelijk is, zullen we onze geliefde des te meer koesteren.

Vergankelijkheid leert ons elk moment en alle kostbare dingen om ons heen en in ons te respecteren en te waarderen.

Dus sta eens stil, wees af en toe volledig aanwezig in dit moment. Adem in en uit. En geniet, van jezelf en van de wereld.

Meditatie op vergankelijkheid
Deze meditatie kan je helpen vergankelijkheid te accepteren.

Begin de meditatie door je ademhaling te observeren en word je langzaam bewust van de vergankelijkheid van je ademhaling. Elke ademhaling is anders dan degene die ervoor kwam en is anders dan degene die erna komt. Je ademt met elke ademhaling verschillende lucht in, en je lichaam verandert met elke ademhaling: er zijn verschillende gewaarwordingen rond de neus en in de neusgaten; je longen zetten uit en trekken samen, je buik gaat omhoog en omlaag. Dus op elk moment, bij elke ademhaling, is er verandering, flux en flow.

Denk dan aan andere veranderingen die op elk moment in je lichaam plaatsvinden. Denk aan hoe je lichaam is opgebouwd uit veel verschillende delen – armen, benen, hoofd, huid, bloed, botten, zenuwen en spieren – en hoe deze delen zelf zijn gemaakt van nog kleinere delen, zoals cellen.

Wees je bewust van de beweging die elk moment gaande is: het kloppen van je hart, de stroom van je bloed en de energie van je zenuwimpulsen. Op een subtieler niveau worden cellen geboren, bewegen, sterven en desintegreren.

Op een nog subtieler niveau zijn alle delen van je lichaam gemaakt van moleculen, atomen en sub-atomaire deeltjes, en deze zijn constant in beweging. Probeer echt een gevoel te krijgen voor de verandering die elk moment in je lichaam plaatsvindt …

Richt je aandacht dan op je geest. Ook je geest is samengesteld uit vele delen – gedachten, waarnemingen, gevoelens, herinneringen, beelden – onophoudelijk na elkaar volgen. Besteed een paar minuten aan het observeren van de steeds veranderende stroom van ervaringen in je geest, zoals iemand die uit een raam naar een drukke straat kijkt en de auto’s en voetgangers voorbij ziet komen.

Houd niet vast aan iets dat je in gedachten ziet, oordeel niet of maak geen opmerkingen – observeer gewoon en probeer een idee te krijgen van de vergankelijke, steeds veranderende aard van je geest.

Nadat je hebt nagedacht over de vergankelijkheid van je innerlijke wereld – je eigen lichaam en geest – breid je je bewustzijn uit naar de buitenwereld. Denk aan je directe omgeving: het kussen, de mat of het bed waarop je zit; de vloer, muren, ramen en het plafond van de kamer waarin je zit; het meubilair en andere objecten in de kamer.

Bedenk dat elk van deze dingen, hoewel ze solide en statisch lijken, eigenlijk een massa kleine deeltjes is die in de ruimte rondscharrelen. Blijf bij dat bewustzijn van de vergankelijke, constant veranderende aard van deze dingen.

Laat je bewustzijn dan verder naar buiten reizen, voorbij de muren van je kamer. Denk aan andere mensen: hun lichaam en geest veranderen ook voortdurend, zelfs voor één moment blijven ze niet hetzelfde. Hetzelfde geldt voor alle levende wezens, zoals dieren, vogels en insecten.

Denk aan alle levenloze objecten in de wereld en in het universum: huizen, gebouwen, wegen, auto’s, bomen, bergen, oceanen en rivieren, de aarde zelf, de zon, maan en sterren. Al deze dingen, bestaande uit atomen en andere minuscule deeltjes, veranderen voortdurend, elk moment, elke milliseconde. Niets blijft hetzelfde zonder te veranderen.

Terwijl je aan het mediteren bent, als je op enig moment een duidelijk, sterk gevoel van de steeds veranderende aard van dingen ervaart, stop dan het denk- of analyseproces en houd je aandacht stevig op dit gevoel. Concentreer je er zo lang mogelijk op, zonder aan iets anders te denken of je geest te laten afleiden.

Wanneer het gevoel vervaagt of je aandacht begint te dwalen, ga je terug naar het analyseren van de vergankelijkheid van dingen.

Sluit de meditatie af met de gedachte dat het onrealistisch is om aan dingen vast te houden alsof ze permanent zijn. Wat mooi en aangenaam is, zal veranderen en uiteindelijk verdwijnen, dus we kunnen niet verwachten dat het ons blijvend geluk zal geven.

Wat onaangenaam of verontrustend is, zal echter ook niet eeuwig duren; het kan zelfs ten goede veranderen! Het is dus niet nodig om er overstuur van te zijn of het af te wijzen. Alles mag er zijn, alles mag weer gaan.